Przysłowia i powiedzenia o świecach – co oznaczają?

Symbolika świec przenika różne aspekty życia codziennego i kultury, w tym także nasz język. Świeca, jako symbol światła i nadziei, pojawia się w licznych przysłowiach i powiedzeniach, które często mają głębokie znaczenie i odzwierciedlają nasze przekonania oraz tradycje. Co oznaczają przysłowia o świecach? Zachęcamy do przeczytania naszego artykułu. Na pewno niejeden raz Cię zaskoczymy. Sięgnęliśmy nie tylko po najbardziej znane i wciąż używane powiedzenia związane ze świecami. W dziewiętnastowiecznych źródłach udało nam się odnaleźć i takie przysłowia o świecach, które są już zupełnie zapomniane. Chcemy odkryć je dla Ciebie na nowo!

Świece w tradycjach językowych

Świeca od wieków była nie tylko praktycznym przedmiotem codziennego użytku, ale także symbolem, który znalazł swoje miejsce w tradycjach językowych. W literaturze i folklorze świeca symbolizowała światło, nadzieję, ale także przemijanie i poświęcenie. Warto wspomnieć, że na świece w kulturze zwrócili uwagę m.in. Oskar Kolberg (1814-1890), znany etnograf, encyklopedysta i folklorysta, oraz Samuel Adalberg (1868-1939), historyk, folklorysta i wydawca tekstów staropolskich. To właśnie w ich dziełach znaleźliśmy niektóre zapomniane już dziś przysłowia i powiedzenia związane ze świecami.

Bardziej i mniej znane przysłowia o świecach - objaśnienie

- Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek – symbolizuje próbę pogodzenia sprzecznych interesów lub działania dwulicowego, np. zadowalania obu stron jakiegoś konfliktu.
- Chleb, piwo i świéca zdobią szlachcica – podkreśla znaczenie prostych dóbr materialnych i tradycji w codziennym życiu, zwłaszcza w dawnych czasach.
- Co w dzień po świecy? – pytanie retoryczne, które przypomina, że rzeczy mają swoją wartość i użyteczność we właściwym czasie i odpowiednich okolicznościach, a poza nimi często je tracą.
- Lepiej świecy nie ucierać, niż ucierając zgasić (także w wersji: lepiej świecy nie ucierać, niż ucierając ją gasić) – przysłowie to mówi, że radzi zrezygnować z ryzykownej czynności, która może przynieść więcej szkody niż pożytku.
- Lepsza świeczka jedna przed sobą, niż dwie zasobą (inne wersje: lepsza jedna świeczka za życia, jak po śmierci sto; lepsza jedna świeca przed tobą niźli sto za tobą; oraz lepsza świeczka jedna przed sobą jak za sobą dwie) – te przysłowia powiadają, że lepiej mieć jedną, pewną korzyść lub możliwość, niż ryzykować dla większej ilości (dwóch, stu), które mogą okazać się trudniejsze do osiągnięcia lub niepewne.
- Świeca ludziom usługując, sama się trawi – jest to metafora poświęcenia, mówi o tym, że pomagając innym często tracimy część siebie.
- Świeca gore, lichtarz ziębnie – w przenośni przysłowie mówi o sytuacjach, w których jedna strona zyskuje coś, ale inne osoby, choć zaangażowane w proces, nic z tego nie mają lub wręcz na nim tracą.
- Nie będzie z tego ni świecy, ni wosku – zdanie to zapowiada brak efektów z podjętych działań, innymi słowy, że wysiłek pójdzie na marne.
- Święty Błażej po świecach łazi – przysłowie odnosi się do tradycji błogosławienia świec w dniu Świętego Błażeja (3 lutego).

Krótkie powiedzenia związane ze świecami - znaczenie

- Gra warta świeczki – wysiłek lub koszt są uzasadnione w stosunku do zysku.
- Gra niewarta świeczki – przeciwnie, rezultat nie jest wart poniesionego wysiłku.
- Przy szabasowych świecach – powiedzenie to odnosi się do atmosfery żydowskiego szabatu (szabasu), siódmego dnia tygodnia (w judaizmie jest to sobota), który przeznaczony jest na odpoczynek.
- Ze świecą szukać – coś (lub ktoś), co (kogo) trudno znaleźć, ze względu na jego rzadkość, wyjątkowość etc.
- Jak świeca na wietrze – symbolizuje coś delikatnego, kruchego, łatwego do zniszczenia (w popkulturze znane m.in. dzięki piosence Candle in the wind Eltona Johna).
- Spalać się jak świeca – oznacza intensywne, ale krótkotrwałe zaangażowanie, które prowadzi do wyczerpania.
- Pan Bóg zgasił komuś świeczkę (inna wersja: zgasła komuś świeczka) – eufemizm oznaczający śmierć.
- Niech ci rajskie świece świecą – życzenie wiecznego odpoczynku dla zmarłej osoby.
- Aż ci się rajskie świece zaświecą – w tej formie słowa te oznaczają ostrzeżenie, pogróżki, np. podczas kłótni.
- Sto mu się rozświeciło świeczek – powiedzenie pochodzące od zdania taki wyciął mu policzek, aż mu się ze sto rozświeciło świeczek, oznacza więc, że ktoś dostał mocny cios (dosłownie lub w przenośni), które sprawiło, że poczuł ból i zamroczenie.
- Tyle świecy i wosku – oznacza, że coś jest skończone i nic ponad to już nie da się zrobić (czyli tyle wszystkiego i nic więcej).
- Mieć świeczki w oczach – w ten sposób można opisać czyjeś wzruszenie, uczucie nostalgii.
- Doczekała się świeczka wieczora – tu symbolika świecy oznacza koniec, czyli mówimy tak o czymś, co dotrwało do kresu swojego przeznaczenia.
- Trzymać świeczkę diabłu – tego wyrażenia używa się mówiąc o wspieraniu niewłaściwych działań lub osób o złych zamiarach.
- Pchać się na świecznik – oznacza dążenie do zajęcia ważnego stanowiska, często w sposób nachalny lub niezasłużony.

Podsumowując, przysłowia o świecach nie tylko bawią, ale także uczą, przestrzegają i zwracają uwagę na to, jak mądrze podchodzić do życiowych wyzwań. Często w ich prostocie kryje się głęboka mądrość. Warto o nich pamiętać!

Przy okazji zachęcamy Cię też do przeczytania artykułów:

Świeca czy świeczka – na czym polega różnica?
Ciekawostki o świecach, których nie znasz
Mowa kwiatów w mniej codziennym wydaniu. Kwiatowe świece zapachowe
Znaczenie kolorów świec
Przesądy związane ze świecami – czy znasz je wszystkie?