Przesądy związane ze świecami – czy znasz je wszystkie?
Spis treści
Pomimo tego, że w dzisiejszych czasach polegamy głównie na nauce i rozumie, w naszym codziennym życiu wciąż obecne są różne przesądy. I tak np. cieszymy się ze znalezienia czterolistnej koniczyny, łapiemy za guzik na widok kominiarza czy też wystrzegamy się stłuczenia lustra. Oczywiście traktujemy to wszystko z przymrużeniem oka. Swoje miejsce w przesądach mają także świece, którym od wieków przypisuje się określone znaczenia i symbole. Jakie są przesądy o świecach? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj zarówno te najpopularniejsze, jak i mało znane. Gwarantujemy, że niektóre z nich Cię zaskoczą!
Świeca w oknie – przesądy z dawnych lat
Dla dawnych mieszkańców wsi i miast, świeca w oknie stanowiła swoisty amulet odstraszający złe moce i niebezpieczeństwa. Nasi przodkowie wierzyli, że ustawione w oknach zapalone świece strzegą przed złymi duchami i innymi nieprzyjaźnie nastawionymi nadprzyrodzonymi istotami, jak zmory czy diabły. Świeca w oknie symbolizowała barierę, której upiory czy demony nie mogły przekroczyć. Stała więc ona na straży, chroniąc domowników przed nieproszonymi gośćmi z zaświatów. Inny „okienny” przesąd związany ze świecami praktykowany zresztą jeszcze przez nasze babcie i mamy, to stawianie w oknie zapalonej gromnicy w czasie burzy. Miała ona ochronić dom przed piorunami. Zresztą słowo „gromnica” powstało właśnie od połączenia wyrazów „gromna świeca”, czyli taka, która ma moc odpychania gromów, a więc piorunów.
Przewrócone świece i symbolika w przesądach
Jednym z najbardziej znanych i najsurowiej przestrzeganych w tradycji ludowej przesądów jest ten związany z przewróceniem świecy. Jak wiadomo, w dawnych czasach każda świeca była źródłem światła, a jej wywrócenie mogło skutkować pożarem. Stanowiło to ogromne zagrożenie zwłaszcza w domach wykonanych z drewna. Stąd też wierzono, że przewrócenie świecy przyciąga pecha i złe duchy, które z kolei mogły „przyciągnąć” nieszczęście. Przesąd ten miał również funkcję prewencyjną – podkreślał wagę ostrożności w obchodzeniu się ze świecami. Aby uniknąć zarówno domniemanego pecha, jak i całkowicie prawdopodobnego (i realnego!) pożaru, każdą świecę osadzano w solidnym świeczniku i gaszono, kiedy nie była już potrzebna (o aspektach związanych z bezpieczeństwem piszemy w artykule pt. Jak prawidłowo zapalać, palić i gasić świecę? Krótki przewodnik).
Przesądy o świecach - ochrona dobytku raz jeszcze
Wrócimy teraz do przesądów i zachowań o charakterze magicznym związanych z gromnicą. Bo nie kończą się one na zapalaniu „gromnej świecy” w czasie burzy. I tak w tradycji ludowej wierzono, że gromnica miała także moc chronienia dobytku na różne inne sposoby. W święto Matki Boskiej Gromnicznej, po powrocie z kościoła z zapaloną świecą, nasi przodkowie obchodzili z nią dookoła dom, co miało zapewnić ochronę przed złymi mocami i nieszczęściem. Popularnym zwyczajem było również wypalanie (poprzez okopcenie) płomieniem z gromnicy krzyża na belce stropowej, futrynie czy powale – taki rytuał miał zabezpieczyć dom i cały dobytek przed pożarami, burzami i innymi kląskami, a także niebezpiecznymi siłami nadprzyrodzonymi.
Istniały też inne przesądy związane z obecnością świec (tym razem nie tych „gromnych”), które miały na celu zapewnienie domownikom szczęścia i powodzenia. I tak na przykład zapalenie świecy w nowym domu było rytuałem oczyszczenia i wprowadzenia dobrej energii do każdego pomieszczenia. Aby to nastąpiło, świece musiały wypalić się aż do końca, w pełni oczyszczając przestrzeń. Szczególne znaczenie przypisywano również określonym kolorom świec. Wierzono, że każdy odcień niesie ze sobą inne moce – od ochrony, poprzez miłość, po dostatek (napisaliśmy na ten temat artykuł pt. Znaczenie kolorów świec). Kolejnym ciekawym przesądem związanym ze świecami było rozmieszczenie trzech świeczników w różnych częściach pokoju, a dopiero potem ich zapalenie. Ten zabieg miał zapewnić szczęście i harmonię w domu.
Znaczenie świec w przesądach ślubnych
Świece odgrywały (i odgrywają nadal) szczególną rolę podczas ceremonii ślubnych, będąc nie tylko elementami dekoracyjnymi, ale i symbolicznymi. Do tej pory, zwłaszcza od wiekowych osób, można usłyszeć, że sposób, w jaki płoną świece podczas ślubu, może przepowiedzieć przyszłość małżeństwa. Jasno i równo płonące świece to zapowiedź szczęścia, zgody i trwałości związku. Natomiast migoczący, nieregularny płomień czy zgaśnięcie świecy w trakcie ceremonii uchodzi za zły omen, zwiastujący kłopoty, a nawet rozstanie. Co ciekawe, w niektórych regionach na świecie znaczenie przypisuje się kolorom świec używanych podczas ślubu czy też w trakcie przyjęcia weselnego. I tak białe świece symbolizują czystość i nowy początek, czerwone ogień namiętności i miłości, a złote bogactwo i dostatek. Każda para może więc poprzez dobór odpowiednich kolorów subtelnie wyrazić swoje życzenia na przyszłość.
Mamy nadzieję, że dzięki naszemu artykułowi udało Ci się odkryć kilka nowych, intrygujących przesądów związanych ze świecami. Choć wierzenia te wywodzą się z dawnych czasów, ich echo wciąż pobrzmiewa w naszej codzienności, przypominając o magii, jaką kiedyś przypisywano świecom, Być może w tym właśnie tkwi ich sekret: łączą nas z przeszłością, dając jednocześnie światło na przyszłość, niezależnie od tego, czy wierzymy w ich moc, czy po prostu cieszymy się ich blaskiem.
